استفاده از نمادها و اذکار یهود در داستان‌های رولینگیک

یک پژوهشگر مسائل یهود گفت: هری پاتر در این داستان یک ناجی است که وظیفه آن نجات جامعه است. این مورد به بحث منجی در میان یهودیان باز می‌گردد. ما هم در اسلام تفکر منجی را داریم اما با این تفاوت که هری پاتر از راه غیر‌‌الهی در پی نجات جامعه و جهان است

.'

'.

در ۱۵ سال اخیر که مجموعه داستان‌های هری پاتر وارد ادبیات جهانی شده تحول عظیمی در ژانر داستان‌های ژانر علمی تخیلی(science-fiction) بوجود آمده و هر روز شاهد خبرهایی در مورد کتاب‌های این نویسنده بریتانیایی هستیم. کتاب‌های رولینگ به سرعت به زبان های مختلف ترجمه شدند و براساس آخرین اعلام تا کنون به ۷۲ زبان دنیا ترجمه شده اند. در ایران نیز کتاب های هری پاتر از سال ۱۳۷۹ از سوی مترجمان مختلف ترجمه شده اند.

در کنار این ترجمه‌ها و استقبالی که از ترجمه‌های این کتاب‌ها انجام شده کمتر به آسیب شناسی این آثار پرداخته شده است. حجت الاسلام و المسلمین امیر‌عباس عبداللهی، یکی از روحانیونی است که تمام آثار هری‌پاتر را مطالعه کرده و فیلم‌های ساخته شده از این کتاب‌ها را نیز مشاهده کرده است. برخلاف افراد بسیاری که این کتاب‌ها را صرفا زاده تخیل و خیال نویسنده می‌دانند، عبداللهی این کتاب‌ها را نوشته جی‌کی رولینگ نمی‌داند بلکه این نوشته‌ها را حاصل کار نویسندگانی پشت پرده می‌داند که این کتاب‌ها را می‌نویسند و به نام وی منتشر می‌کنند.

بخش دوم از صحبت‌های وی در مورد مجموعه کتاب های هری‌پاتر در ادامه می‌آید.

*شخصیت «ولد مورت» نماد کشور آلمان است/ بازسازی جنگ‌های جهانی در داستان هری‌پاتر
در این داستان فضا از عالم خیال خارج شده و به واقعیت نزدیک می‌شود و خیال کوششی می‌شود برای پرورش و روایت داستان. خیلی‌ها عنوان می‌کنند که این کتاب تخیلی و رمان است اما اگر این را با تاریخ مطابقت دهیم می‌بینیم که خیال نمی‌تواند چنین چیزی باشد.

از نظر تاریخی نیز خانم رولینگ حوادث تاریخ اروپا را در کتاب خود آورده است منتها تلاش کرده تا در خدمت یهود باشد. با اقدام آلمان در سال ۱۹۱۸ جنگ جهانی اول به پایان می‌رسد که کشتار زیادی را در پی دارد. شخصیت‌های داستان این کتاب بازتابی از شخصیت‌های شرکت داشته در جنگ جهانی اول هستند. شخصیت «ولد مورت» نشانگر کشور آلمان است که در این جنگ هم از طرف خوبی(خیر) و هم از طرف بدی( شر) کشته می‌شوند.

آمریکا در اواخر جنگ جهانی اول به نفع متفقین وارد میدان می‌شود و یک سال بعد از آن آلمان شکست می‌خورد و از آن شکوه خود فرو می‌افتد. طبق پیش‌گویی که در داستان هری پاتر انجام می‌شود کودکی متولد می‌شود که موجب نابودی «ولد مورت» می‌شود. در داستان «ولد مورت» با طلسم مرگ به هری پاتر حمله می‌کند. این بخش از روایت داستان استعاره‌ای است از دانشمندان آْلمانی که به آمریکا رفتند و با سلاح‌های آلمانی، آلمان را از بین بردند. با طلسم مرگ به «ولد مورت» حمله می‌شود ولی طلسم به خود «ولت مورت» باز می‌گردد. هرگونه اقدام آلمان بر علیه آمریکا بر ضد خود وی تمام شد و «ولت مورت» از بین می‌رود. برخی می‌گویند مرده است و برخی هم عنوان می‌کنند که ضعیف و ناتوان شده است. اینجای داستان شباهت بسیاری به اتفاقاتی که برای آلمان پس از جنگ جهانی دوم افتاد، دارد.

* «دامبلدور» نماد انگلیس و «هری‌پاتر» نماد آمریکا هستند
آلمان پس از جنگ جهانی اول در صدد بازسازی خود بر می‌آید اما فشارهای ناشی از «پیمان ورسای» مانع از رشد این کشور در اروپا می‌شود. وقتی «ولد مورت» تلاش می‌کند بار دیگر به قدرت برسد به پشتوانه «دامبلدور» مدیر مدرسه جادوگری است. «دامبلدور» در این داستان نماد انگلیس است. هری‌پاتر نیز در ابتدای داستان پیش «دامبلدور» می‌آید تا در مقابل جادوی سیاه آموزش ببیند.

پس از جنگ جهانی دوم «آدولف هیتلر» تلاش فراوانی برای رسیدن به قدرت داشت. این تلاش‌ها از سال ۱۹۲۰ آغاز شد و تا سال ۱۹۳۳ ادامه پیدا کردند. این سال‌ها را که از هم کم می‌کنیم عدد ۱۳ بدست می‌آید. در داستان هم اشاره می‌شود که «ولدمورت» پس از ۱۳ سال قوی شد و به صحنه نبرد بازگشت و این در برابر چشمان هری پاتر اتفاق افتاد.

نویل چمبرلین، نخست وزیر انگلستان، پس از به قدرت رسیدن هیتلر چندان مزاحم کارهای وی نشد اما با آمدن چرچیل داستان عوض می‌شود و چرچیل شروع می‌کند به سخت‌گیری در برابر اقدامات هیتلر. در داستان هری‌پاتر نیز این داستان با تغییر وزیر جادوگری حادث می‌شود.

تلاش‌های هیتلر برای رسیدن به صدر اعظمی پس از الحاق اتریش و چکسلواکی به خاک آلمان رخ داد. در آنجا چمبرلین از خواب غفلت بیدار می‌شود و پس از آن چرچیل به روی کار می‌آید. این منظره را در کتاب پنجم می‌بینیم که در آنجا نبردی بین آن دو در می‌گیرد و تمام جادوگران در برابر «ولد مورت» قرار می‌گیرند. در عالم واقعیت هم بخش بزرگی از جامعه اروپا در برابر حمله هیتلر متحد می‌شوند.

در این نبرد، اینجا استعمار کهنه دیگر توان رویارویی با «ولد مورت» اروپا را ندارد و به جای او شخص تازه نفسی می‌آید. در اینجا هری پاتر نماد آمریکاست که استعمار جدید را دنبال می‌کند. و سرانجام «ولد مورت» در این نبرد می‌میرد.

* «ولد مورت» و «هیتلر» در پی خون خالص هستند
نکاتی که در داستان باید به آنها توجه داشت این است که خود هیتلر وقتی به قدرت می‌رسد نظام آموزشی بسیار قدرتمندی را پایه‌گذاری می‌کند و دنبال خون خالص آریایی می‌گردد. در کتاب‌های رولینگ هم می‌بینیم که «ولد مورت» دنبال خون خالص جادوگری است. هیتلر در عزل و نصب‌های خود می‌بیند که آیا اطرافیانش دارای خون آریایی هستند یا خیر؟ این نکات تاریخی به طور دقیق‌تر در کتاب هفتم هری‌پاتر دیده می‌شوند. در سراسر این کتاب هری‌پاتر از علاقه «ولد مورت» به خون خالص صحبت می‌کند. در کتاب نیز تلاش شده تا نمادهای جامعه آلمان در نظر گرفته شوند.

«ولدمورت» در دو جبهه وارد جنگ می‌شود که بخشی از آن در شرق اروپاست و بخش دیگر آن نیز در آفریقا و مستعمرات انگلیس است. در ابتدای جنگ نیز انگلستان بشدت از آلمان شکست خورد اما با ورود آمریکا داستان جنگ عوض می‌شود.

* چوب جادوگری در داستان هری‌ پاتر نماد چوب قدرت است
در داستان هری پاتر چوب جادوگری در صحنه‌های مختلف دیده می‌شود و در انتهای داستان چوب جادوگری از دست «ولد مورت» پرتاب می‌شود و بدست اربابی می‌رسد که قرار بود مالکیت این جهان را در دست داشته باشد. این چوب نماد قدرت جهانی است و در صحنه‌های بسیاری شخصیت‌های داستان، با چوب اشاره می‌کنند. با مرگ «ولدمورت» چوب قدرت از دست آلمان خارج می‌شود و به دست آمریکا می‌افتد. این صحنه در کتاب و فیلم، چنان توصیف می‌شود که انگار شخص بهتری از هری‌ پاتر که نماد آمریکاست وجود ندارد.

وقتی این کلیات داستان را در کنار هم می‌گذاریم آیا این خانم بواقع از تاریخ بی‌اطلاع بوده است. آیا اصلا وقایع تاریخی را مطالعه نکرده است و اگر تنها به تخیل خود اتکا کرده چگونه این مشخصات تاریخی را با این دقت در کنار هم قرار داده است. از سوی دیگر رولینگ هیچ تحصیلی در رشته تاریخ نداشته و این نکات نشان می‌دهد که گروهی این کتاب را نوشته‌اند و سپس به نام ایشان منتشر شده است.

* نویسنده کتاب یک یهودی بوده/ هولوکاست با کتاب‌های هری‌ پاتر جهانی شد
 رولینگ در نمادسازی قوم یهود بسیار موفق عمل کرده است از همین روی من معتقدم که کسی که این کتاب را نوشته یهودی بوده است. وقتی این بچه بدنیا می‌آید یک علامت شبیه دو تا اس بر روی پیشانی وی است و وقتی «ولدمورت» به هری پاتر نزدیک می‌شود، پیشانی وی شروع به سوزش می‌کند. این دو اس بیانگر سیستم امنیتی آلمان تحت عنوان «اس اس» است.

این کتاب یک سیر منطقی را دنبال می‌کند و قصد دارد یک اتفاق تاریخ با نام هولوکاست را زنده نگه دارد. وقتی اشاره می‌شود که پیشانی هری می‌سوزد ارجاع به کشته شدن یهودیان و هولوکاست است. اما هولوکاست واقعیت ندارد و خود دانشمندان یهودی هم به این نتیجه رسیده‌اند که هولوکاست افسانه و دروغی بیش نیست. زیرا در جنگ جهانی دوم یک بیماری مسری و واگیردار اشاعه پیدا می کند و این در کشتن مردم بسیار موثر بود. حال این سوال مطرح می‌شود که نویسنده چگونه توانسته است این همه ارجاع تاریخی در داستان خود داشته باشد. 

* مجموعه ۷ قسمتی هری پاتر برگرفته از تقدیس عدد ۷ نزد یهودیان است
همچنین چگونه این کتاب که به قول خود رولینگ بسیار دست به دست شد تا ناشری برای آن پیدا شود از سوی انتشاراتی که سران آن یهودی هستند، به انتشار رسید. آنها با استفاده از همین کتاب زنده نگه داشتن واقعه هولوکاست را به تمام دنیا ابلاغ کردند.

این کتاب به ۷۲ زبان منتشر شد و چه چیزی می‌تواند واقعه هولوکاست را این گونه در سطح جهان در قالب داستان و خیال زنده نگه دارد. همچنین همان گونه که عدد ۷ در قوم یهود بسیار مقدس است، این داستان نیز ۷ سری داشت و با ۷ عنوان مختلف منتشر شد. و هر یک از این کتاب‌ها نویسنده در یک سال منتشر کرده است و هر یک از این کتاب‌ها به یک دوره‌ی خاص باز می‌گردند.

* هری پاتر منجی موعود صهویونیست‌هاست
در مورد شخصیت‌ها نیز باید گفت. حالا خود هری پاتر چه شخصیتی دارد. هری پاتر در این داستان یک ناجی است که وظیفه آن نجات جامعه است. این مورد هم به بحث منجی در میان یهودیان باز می‌گردد. ما هم در مذهب خودمان تفکر منجی را داریم اما تفاوت آن این است که هری پاتر از راه غیر‌‌الهی در پی نجات جامعه و جهان است اما منجی ما از راه شرعی و عدالت شرعی وارد می‌شود.

در جلد هفتم به ناگاه مطرح می‌شود که «دامبلدور» همجنسگراست و این برای اولین بار در انگلستان بود که گروهی آزادانه اعلام همجنس‌گرایی کردند و این برپایه تفکر اومانیستی وارد جامعه آنها شد. همچنین هری پاتر در دوران بچگی بسیار مورد آزار و اذیت و رفتارهای بد خاله و شوهرخاله قرار می‌گیرد و حضرت موسی نیز در کودکی چنین وضعی داشت. در این داستان نویسنده از آموزه‌های دینی به کنایه استفاده کرده و اگر اذکاری را که جادوگران استفاده می‌کنند را به زبان عبری باز گردانیم می‌بینیم که اذکار قوم یهود هستند.

* ساحران اروپا به دلیل آشکار شدن اسرار قوم یهود کشته شدند
با توجه به بحث اصالت خون که در ابتدا مطرح شد ما می‌بینیم که از یک تاریخی به این سو در اروپا ساحر و ساحره‌ها را می‌کشند زیرا اسرار قوم یهود در حال آشکار شدن بودند. آنها از طریق کلیساها این را عنوان کردند که این کارها غیردینی هستند و از این راه جلوی افشای این اسرار را گرفتند و این قضایا را در ید اختیار خود گرفتند.

نمادهایی که در این داستان بکار می‌رود نمادهای بسیار عجیب و غریبی هستند. در این داستان هری‌پاتر نماد آمریکاست، «ولدمورت» نماد دشمن آزادی است و کسی بود که قصد داشت آزادی را از یهودیان سلب کند. «دامبلدور» هم نماد انگلیس است.

لایه بسیار مهم این داستان بحث بی‌خدایی است که تا آخر داستان این وضعیت ادامه دارد. به نظر من این کتاب معجون و عصاره‌ای است از جریان های فکری در جامعه امروز ماست. این هم که دانشجویان و دانش آموزان ما این کتاب را می‌خوانند به این دلیل است که این جریان‌ها را می‌بینند و چون برای آنها جذاب است شروع به خواندن این کتاب‌ها می‌کنند. این بی‌خدایی در داستان هری پاتر ادامه می‌یابد و به صورت عریان مشخص است.

* آمریکا محوری بن مایه اصلی داستان‌های هری پاتر
«دامبلدور» در بخش‌های متفاوتی از این کتاب می‌گوید که امید ما به هری پاتر است و ما لحظه‌ای را نمی‌بینیم که او به خدا متوسل شود و هر امداد و کمکی که می‌بینیم از سوی دوستان و حامیان است. در آخر داستان هم که نام خدا می‌آید هری پاتر می‌گوید با امید به خدای آسمان. این می‌تواند گریزی باشد به این بحث که امید همه به هری پاتر است و امید هری پاتر هم به آمریکاست یا خودش است. یعنی دروازه رسیدن به خدا هری پاتر است. با این کار برای رسیدن به خدا فیلتر گذاشته شده است و شاید به نوعی دیگر اسلام آمریکایی است که فقط ایمان را از سوی خود می دانند و در راه رسیدن به آن تلاش می‌کنند.

آنها می‌گویند که ما باید به ماوراء برسیم. آیا این ماوراء الطبیعه و آسمان آنها جمعی است یا فردی؟ بحث‌هایی که این روزها در مورد معنویت و سفر به درون و عرفان‌های نوظهور مطرح می‌شوند نیز ریشه در این مفهوم دارند. در انتهای داستان نیز فرد در برابر فرد می‌ایستد و فرد در برابر جمع قرار نمی‌گیرد.

استفاده از رنگ سبز برای شکستن حرمت آن نزد مسلمانان
در بحث قدرت ماوراء هری پاتر هم باید گفت که این بحث بیشتر به قدرت ذهن و تمرکز باز می‌گردد و باز هم در مذهب یهود ریشه دارد. در داخل کتاب در چند جا رنگ سبز دیده می‌شود و در انتهای فیلم نیز «ولدمورت» از رنگ سبز استفاده می‌کند این رنگ سبز چه مفهومی می‌تواند داشته باشد. رنگ سبز برای ما مقدس است و با از بین بردن رنگ سبز چه مشکلی بوجود می‌آید و ما می‌بینیم که دانشجوهای ما رنگ سبز را استفاده می‌کنند و با این کار حرمت رنگ سبز را که در میان مسلمانان خصوص شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است از بین می‌برند. خرابکاری و آتش زدن از دیگر موضوعاتی هستند که به کرات در داستان دیده می‌شود.

در این کتاب رنگ‌ها نیز ترکیب خاصی هستند. رنگ قرمز رنگ خلع سلاح است و رنگ جادوی مرگ سبز است که رنگ گروه «ولد مورت» است که بدست هری پاتر کشته می‌شود.